جشنواره فیلم فجر مشهد

﷯ شکیبا افخمی‌راد | ‌ هادی حاجتمند، کارگردان مشهدی سینما، بعد از ساخت فیلم بلند «اشنوگل»، امسال دومین فیلم سینمایی خود را با عنوان «مدیترانه» و با بازی پوریا پورسرخ و مهراوه شریفی‌نیا جلوی دوربین برد؛ فیلمی که متقاضی حضور در بخش سودای سیمرغ سی‌وهفتمین دوره جشنواره فیلم فجر بود اما درنهایت سرنوشت متفاوتی برای آن رقم خورد. به‌گفته حاجتمند، بنا به خبری که به این کارگردان رسیده‌ بود، فیلمش تا شب قبل از اعلام اسامی ٢٢فیلم بخش مسابقه، در فهرست داوران جای داشته‌ اما با رسیدن فیلم دیگری به دبیرخانه، «مدیترانه» از بخش مسابقه خارج شده‌ است. به این ترتیب نام این فیلم نیز درمیان سه فیلم رزرو جشنواره جای گرفت تا اگر فیلمی به‌موقع به جشنواره نرسید، برای حضور در بخش مسابقه، جایگزین آن شود. ظاهرا .... ... بنا به‌گفته مدیران اجرایی جشنواره، تمام فیلم‌ها به‌موقع به جشنواره رسید و عملا فرصت اکران از فیلم «مدیترانه» گرفته شد، اما با شروع جشنواره، خبری با این مضمون منتشر شد: «با نظر دبیر سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، دو فیلم سینمایی «مدیترانه» و «وکیل مدافع» با موضوع مقاومت سوریه و دفاع مقدس در بخش خارج از مسابقه جشنواره فجر به نمایش درخواهد آمد.» بنابراین فیلم حاجتمند در بخشی نامشخص با اکران‌های محدود در سینماهای کشور اکران شد و در مشهد نیز تنها در یک سانس در سینماهویزه با حضور خانواده شهدا روی پرده رفت. دوشنبه ٢٩بهمن فرصتی پیش آمد تا با ‌هادی حاجتمند درباره آخرین ساخته‌اش، گفت‌وگو کنیم که بخش کوتاهی از این مصاحبه را درباره ماجرای عجیب‌وغریب حضور «مدیترانه» در جشنواره فیلم فجر در ادامه می‌خوانید. گفت‌وگوی مفصل ما با هادی حاجتمند در سالنامه نوروزی شهرآرا منتشر خواهد شد.﷯ وقتی قوانین زیرپا گذاشته می‌شودهادی حاجتمند می‌گوید همیشه به قضیه و جریانی ورود پیدا می‌کند که قوانینِ آن را پذیرفته باشد: «جشنواره قوانینی را مشخص کرد. ما هم وقتی فیلم را ساختیم، تصمیم گرفتیم وارد جشنواره شویم و با قوانین آن بازی کنیم. به این ترتیب با اشکالات و ضعف‌هایی که از فیلم می‌دانستیم، آن را برای حضور در بخش سودای سیمرغ به دبیرخانه جشنواره ارائه کردیم.»درنهایت بعد از ارائه فیلم مدیترانه، نام این فیلم درمیان سه فیلم رزرو جشنواره اعلام شد؛ به این ترتیب اگر از میان ٢٢فیلم پذیرفته‌شده در بخش مسابقه، فیلمی تا تاریخ ٢٢دی نسخه اصلی‌اش به دبیرخانه جشنواره نمی‌رسید، یکی از فیلم‌های رزرو جایگزین آن می‌شد.به گفته حاجتمند، ازآنجایی‌که تا تاریخ ٢٢دی‌ بسیاری از فیلم‌ها به جشنواره نرسیده‌ بود، تا اول بهمن به فیلم‌ها فرصت داده شد تا نسخه اصلی خود را تحویل جشنواره دهند: «من مطلع بودم که نسخه کامل بسیاری از فیلم‌ها به جشنواره نرسیده است. مدیترانه در همان لابراتواری بود که دیگر فیلم‌ها بودند. می‌دانستم که خیلی فیلم‌ها، کارشان به مرحله‌ای نرسیده است که گرافیکشان را تحویل بگیرند و تمام فیلم‌های بخش سودای سیمرغ درحال طی کردن مراحل مختلف تولید بودند اما ناگهان مسئولان اجرایی جشنواره، مصاحبه کردند که تمام فیلم‌ها به جشنواره رسیده‌ است.»او می‌گوید تا ٩بهمن و روز آغاز جشنواره هنوز نسخه کامل برخی فیلم‌ها به جشنواره نرسیده‌ بوده‌ است: «باتوجه‌به آنکه برخی فیلم‌ها همچنان آماده اکران نبودند، باز ما درخواست دادیم که فیلم ما را جایگزین کنند اما پاسخ دادند که چنین موضوعی وجود ندارد و تمام فیلم‌ها به جشنواره رسیده‌است.»کارگردان مدیترانه از نقض قوانین جشنواره توسط خود قانون‌گذاران گلایه می‌کند و معتقد است دست‌اندرکاران جشنواره باید اعلام کنند که فیلم برخی کارگردانان در هرصورتی باید به جشنواره برسد: «ما وارد لابراتوار شدیم تا dcp بگیریم اما آن‌قدر فیلم من را نگاه داشتند تا فیلم دیگری اصلاحاتش انجام شود و خروجی بگیرد، با این حال بازهم مردم در سالن بودند و این فیلم نرسید و همچنان فیلم‌های رزرو جایگزین آن نشدند.»﷯ بخشی نامعلوم برای «مدیترانه» بعد از آنکه فیلم‌های جایگزین همچنان جایگزین باقی ماندند، با نظر ابراهیم داروغه‌زاده، دبیر جشنواره امسال، دو فیلم «مدیترانه» و «وکیل مدافع» به جشنواره اضافه شدند تا اکران‌های محدودی در تهران و مراکز استان‌ها داشته باشند.حاجتمند درباره نمایش دادن فیلمش بعد از فرازونشیب‌های فراوان در جشنواره سی‌وهفتم توضیح می‌دهد: جشنواره از ما اجازه اکران خواست و ما تصمیم گرفتیم با همین شرایط محدود نیز فیلم‌مان در جشنواره اکران شود. به این ترتیب فیلم من و آن فیلم دیگری که اصلا جزو فیلم‌های رزرو هم نبود، در بخشی نامشخص به جشنواره اضافه شد. فیلم‌ ما در بخش جنبی نبود اما در بخش اصلی هم داوری‌ نشد. همچنین در برخی استان‌ها و سینماها به اسم سودای سیمرغ، نمایش داده شد اما در کتاب جشنواره نبود.این کارگردان تنها دلیل برای اجازه نمایش «مدیترانه» را آگاهی از نظرهای مردم بیان می‌کند: «من می‌دانستم که برای کارگردانی یا بهترین فیلم، نامزد دریافت جایزه نمی‌شوم، بنابراین اگر برای حضور در بخش سودای سیمرغ جنگیدم، بیشتر برای دو بخش جلوه‌های ویژه و بازیگر زن فیلمم بود.» به‌گفته حاجتمند، براساس بازخوردهای جشنواره برای اکران عمومی فیلم، قصه ٣٠دقیقه اول آن با حذف شدن بخشی از فلاش‌بک‌ها کمی سرراست‌تر می‌شود.این کارگردان مشهدی نمی‌داند که با اتفاقات رخ‌داده بار دیگر در جشنواره فیلم فجر شرکت می‌کند یا نه اما معتقد است که جشنواره فیلم فجر برای دیده شدن فیلم‌سازهای شهرستانی، بسیار مهم است و حضور در جشنواره بی‌تردید در اکران عمومی یک فیلم تاثیرگذار خواهد بود.﷯ حمایتی محدود به حرفحاجتمند که فعالیت سینمایی‌اش را در مشهد پیگیری می‌کند، از شرایط مشهد و حمایت‌ نشدن از فیلم‌سازان این شهر ناراضی است: «ما در مشهد با تمام سختی‌ها فیلم می‌سازیم. فیلم‌مان استانداردهایی را هم دارد و داور جشنواره نیز می‌گوید این فیلم از برخی از فیلم‌هایی که در بخش سودای سیمرغ حضور داشتند، جلوتر است و به‌صراحت می‌گویند اگر مدیترانه در بخش سودای سیمرغ حضور داشت، مهراوه شریفی‌نیا می‌توانست نامزد بهترین بازیگر زن شود. حال سوال من این است که مدیران فرهنگی استان خراسان رضوی، وظیفه‌شان درمقابل سینمای استان چیست؟ یک‌بار برای ما وظیفه‌شان را تعریف کنند.»این کارگردان درباره نحوه نمایش فیلمش در مشهد توضیح می‌دهد: فیلم «مدیترانه» جزو اکران‌های مشهد نبود و این موضوع برای هیچ‌کس اهمیت نداشت تااینکه از ارشاد تماس گرفتند و خواستند که من در نامه‌ای درخواست کنم فیلمم در جشنواره مشهد نمایش داده شود. من این موضوع را قبول نکردم و در آخر مسئولان ارشاد مشهد در مصاحبه‌ای اعلام کردند که به‌منظور حمایت از آثار ارزشی سه اکران را خریداری کرده‌اند.به نظر حاجتمند، ارشاد به‌منظور حمایت از اکران آثار ارزشی، می‌توانست از او حداقل در زمانی که به‌دنبال گرفتن سکانس پرواز هلیکوپتر بود، حمایت کند: «معاون مدیرکل ارشاد اگر تنها وظیفه‌اش این است که پول دهد تا اکران فیلم من را خریداری کند، بهتر است همین کار را نیز انجام ندهد.»این کارگردان در پایان با بیان اینکه ارشاد در مراحل ساخت و اختصاص دادن بودجه از او و گروهش هیچ حمایتی نکرده‌ است، چند سوال مطرح می‌کند: تکلیف ما در حوزه سینمای استان چیست؟ چه خدماتی قرار است به ما داده شود؟ آیا وظیفه ارشاد تنها به دادن مجوز، محدود می‌شود؟